Anda Suka Makan Petai? Ketahui 7 Kebaikan Dan Khasiat Petai Yang Boleh Membantu Meningkatkan Kesihatan Badan

Anda suka makan petai? Ada yang suka menjadikan petai sebagai ulam dan ada juga yang suka ia dimasak terlebih dahulu untuk dijadikan lauk. 

Ada orang memang tak tahan dengan bau petai kerana ia mempunyai bau yang tidak menyenangkan, tapi ada yang tak kisah kerana suka akan rasa lemak-lemaknya. 

Ramai yang beranggapan makan petai boleh awet muda, tapi sejauh mana kebenarannya?

Petai ialah sejenis kacang yang biasa ditemui di negara-negara Asia Tenggara, seperti di Malaysia, Indonesia, dan Thailand. Nama saintifik bagi petai ialah Parkia speciosa. Setiap negara yang memang biasa memakan petai ada cara tersendiri menyediakan hidangan petai dan cara memakannya. 

Walaupun ia mempunyai bau yang agak kuat, ia tetap menjadi pilihan nombor 1 bagi mereka yang benar-benar menggemarinya.  

Petai sebenarnya telah digunakan dalam perubatan tradisional bagi merawat pelbagai masalah kesihatan seperti kencing manis sejak dulu lagi. Ini kerana kandungan antioksidannya yang tinggi boleh menyumbang kepada banyak kebaikan kesihatan. 

Dalam artikel ini kita akan membincangkan khasiat petai dan bagaimana ia dapat membantu meningkatkan kesihatan anda secara lebih alami dan semulajadi. 

Petai Kaya Kandungan Protein Dan Nutrien

Petai merupakan sejenis kacang yang padat dengan kandungan nutrien seperti protein, lemak, dan karbohidrat yang penting untuk membekalkan tenaga untuk tubuh badan dan membina otot. 

Ia juga mengandungi serat dan mineral penting yang diperlukan oleh badan. Antara sayur-sayuran yang biasa dimakan di Selatan Thailand, biji petai mempunyai kandungan thiamin (sejenis vitamin B) yang paling tinggi tanpa sebarang faktor antitiamine. [1]

Thiamin merupakan sejenis vitamin B yang mampu membantu badan menukar makanan kepada tenaga. Petai mempunyai kepekatan tanin dan sifat antioksidan yang tinggi yang boleh membantu melindungi sel badan daripada sebarang kerosakan.

Zat besi yang terkandung di dalam biji petai boleh merangsang pengeluaran hemoglobin dalam darah dan secara tidak langsung dapat membantu pesakit anemia yang mempunyai masalah kekurangan darah.

Biji petai juga mempunyai kepekatan tanin yang tinggi berbanding dengan buah-buahan dan sayur-sayuran lain. Kajian mendapati biji petai mengandungi pelbagai asid lemak, termasuk asid oleik dan linoleik.

Apabila direbus, biji petai menghasilkan bahan yang dikenali sebagai asid thiazolidine-4-carboxylic, yang telah terbukti mempunyai potensi manfaat kesihatan. [2]

Selain itu petai kaya dengan vitamin c dan vitamin E, kalsium, magnesium dan zat besi.

Rumusan

Petai sangat berkhasiat kerana ia sarat dengan protein, karbohidrat, mineral penting, thiamin, antioksidan, dan asid lemak. 

Khasiat Petai Yang Tinggi Kandungan Antioksidan

Petai mengandungi antioksidan yang tinggi kerana ia mempunyai beberapa sebatian seperti polifenol, fitosterol, dan flavonoid.

Salah satu sebatian antioksidan utama dalam Parkia speciosa ialah quercetin, iaitu flavonoid yang telah terbukti mempunyai aktiviti antioksidan yang kuat.

Quercetin mampu menghilangkan radikal bebas dalam badan, iaitu molekul tidak stabil yang boleh menyebabkan kerosakan sel dan menyumbang kepada perkembangan penyakit kronik seperti kanser dan penyakit jantung. 

Selain quercetin, petai juga mengandungi sebatian antioksidan lain seperti katekin dan epicatechin, yang merupakan kedua-dua jenis flavonoid. Sebatian ini telah terbukti mempunyai ciri anti-radang dan anti-kanser. [3]

Karotenoid juga terdapat dalam petai. Karotenoid ialah pigmen yang memberikan warna kuning-oren kepada bahagian dalam kulit petai. Karotenoid seperti beta-karotena dan likopena diketahui mempunyai sifat antioksidan dan boleh membantu melindungi sel daripada kerosakan. 

Secara keseluruhan, gabungan pelbagai sebatian antioksidan dalam kacang Parkia speciosa menjadikannya sumber antioksidan yang baik.

Mengamalkan diet seimbang dengan makanan yang kaya dengan antioksidan seperti petai boleh membantu melindungi daripada penyakit kronik dan menggalakkan kesihatan keseluruhan.

Rumusan

Kacang parkia speciosa atau petai adalah sumber antioksidan yang kaya dengan kuersetin, katekin, epicatechin dan karotenoid, yang boleh membantu melindungi tubuh badan kita daripada penyakit kronik dan menggalakkan kesihatan badan secara keseluruhan.

Makan Petai Boleh Kurangkan Stress

Beberapa kajian mendapati petai juga boleh membantu mencegah kemurungan kerana ia mempunyai manfaat terapeutik. [4]

Kajian mendapati bahawa ekstrak petai dapat membantu meningkatkan tahap neurotransmitter seperti serotonin dan dopamin dalam otak, yang dikaitkan dengan mood.

Menurut kaji selidik yang dilakukan terhadap individu yang mengalami tekanan, dengan mengambil petai boleh memberi kesan ketenangan.

Selain itu, kajian yang dijalankan pada tikus juga menunjukkan bahawa ekstrak biji petai pada dos 200 dan 400 mg/kg mempunyai potensi untuk menurunkan tekanan darah.  

Hal ini kerana petai mengandungi beberapa kandungan protein yang dikenali sebagai triptofan yang akan bertukar kepada serotonin yang berperanan dalam meningkatkan emosi dan memberi perasaan keselesaan dan ketenangan.

Selain itu, triptofan yang terdapat dalam petai juga dikatakan mampu meningkatkan kualiti tidur seseorang.

Walaupun kajian in mencadangkan bahawa petai mungkin mempunyai potensi manfaat untuk kemurungan, lebih banyak kajian diperlukan untuk mengesahkan kesan ini serta dos yang sesuai diambil untuk mencegah gejala kemurungan. 

Rumusan

Petai mengandungi tryptophan yang berpotensi untuk meningkatkan mood dan kualiti tidur, serta mampu membantu mengurangkan tekanan.

Membantu Menurunkan Tekanan Darah 

Penyelidikan telah mendapati bahawa petai mengandungi sebatian bioaktif dan peptida yang mempunyai sifat anti-hipertensi. Kandungan fenolik dan flavonoid yang terdapat dalam petai, terutamanya kuersetin, berkemungkinan bertanggungjawab dalam memberikan kesan ini. [5]

Kajian mendapati bahawa ekstrak petai berpotensi dalam membantu mencegah perkembangan hipertensi. Ekstrak petai mampu menghalang kehilangan oksida nitrik plasma, mengurangkan aktiviti enzim penukar angiotensin, dan mengurangkan tekanan oksidatif dalam jantung.

Kesan ini dikaitkan dengan sebatian bioaktif dan peptida tumbuhan. 

Malah, ekstrak petai juga didapati setanding dengan nicardipine, iaitu ubat yang digunakan untuk merawat tekanan darah tinggi. Jadi bagi mereka yang mempunyai masalah darah tinggi, petai mungkin boleh menjadi rawatan semulajadi dalam mengawal tekanan darah.  

Rumusan 

Petai mengandungi sebatian bioaktif dan peptida, khususnya kuersetin, yang mempunyai sifat anti-hipertensi, dengan ekstraknya berpotensi dalam mencegah hipertensi. Ia setanding dengan nicardipine iaitu ubat yang digunakan dalam merawat tekanan darah tinggi. 

Petai Sebagai Antitumor dan Antimutagenisiti

Kajian mendapati bahawa ekstrak metanol biji Parkia speciosa mempunyai aktiviti antimutagenik dan antitumor yang baik. Walau bagaimanapun, pengambilan petai yang tidak dimasak (diambil sebagai ulam) telah dikaitkan dengan pengurangan risiko kanser esofagus di Selatan Thailand. [6] 

Ekstrak kulit petai didapati toksik terhadap sel-sel kanser tertentu, tetapi penemuan ini tidak konklusif kerana kajian menggunakan ekstrak petai mentah dan bukannya biji petai sebenar. 

Ekstrak daripada kulit biji petai terbukti toksik terhadap sel-sel kanser payudara, kolon dan juga hati. [6] 

Lektin yang diasingkan daripada biji petai didapati mempunyai kesan mitogenik pada limfosit manusia dan timosit tikus dengan merangsang penggabungan [3H]-thymidine ke dalam DNA sel. [7][8] 

Kesan antitumor petai juga mungkin disebabkan oleh asid thiazolidine-4-carboxylic, thioproline, yang telah terbukti mempunyai kesan antiproliferatif terhadap sel-sel kanser. [9] 

Apa yang menariknya ialah, sebatian ini hanya terkandung dalam biji petai yang telah dimasak bukan pada petai yang masih mentah. [10]  

Namun begitu, ekstrak biji petai tidak menunjukkan kesan sitotoksik yang ketara pada mana-mana garisan sel kanser. Ekstrak lain menunjukkan kesan toksik terpilih pada sel-sel kanser payudara dengan hormon sensitif.  

Rumusan

Biji Parkia speciosa dan ekstraknya telah menunjukkan aktiviti antimutagenik sederhana dan aktiviti menghalang pertumbuhan tumor yang lemah, dan pengambilan biji mentah dikaitkan dengan pengurangan kanser esofagus.

Ekstrak kulit biji menunjukkan toksisiti terpilih terhadap sel kanser tertentu, manakala lectin yang diasingkan daripada biji mempunyai kesan mitogenik. Walau bagaimanapun, kajian menyeluruh diperlukan lagi bagi mengukuhkan dakwaan ini. 

Petai Dalam Kesan Sistem Kardiovaskular

Minuman air rebusan akar dan kulit petai telah digunakan dalam perubatan tradisional masyarakat Melayu bagi merawat tekanan darah tinggi dan kencing manis. [11] 

Kajian terdahulu mendapati bahawa ekstrak metanol dari pod kosong petai mempunyai sifat yang dapat menghalang pembentukan saluran darah baru, yang dikaitkan dengan pembentukkan penyakit seperti aterosklerosis.

Ekstrak ini diperlukan dalam pertumbuhan endotelium vaskular (VEGF) yang menggalakkan pembentukkan saluran darah yang tidak normal.

Kajian lebih lanjut diperlukan untuk meneroka potensi faedah ekstrak ini bagi mencegah atau merawat penyakit yang berkaitan dengan pertumbuhan saluran darah yang tidak normal. [12] 

Petai telah diuji keupayaannya dalam memecahkan darah beku dalam sebuah eksperimen makmal.

Berbeza dengan tumbuhan lain yang diuji, P. speciosa mempunyai keupayaan paling rendah untuk memecahkan bekuan, dengan keluasan zon jelas hanya 1.5 mm2 (manakala tumbuhan dengan keupayaan tertinggi mempunyai keluasan zon jelas 50.2 mm2). [13] 

Rumusan 

Akar petai telah digunakan di Malaysia untuk merawat hipertensi, dan penyelidikan menunjukkan bahawa ekstrak metanol yang terdapat dalam petai mungkin mempunyai potensi manfaat dalam mencegah atau merawat penyakit yang berkaitan dengan pembentukkan saluran darah yang tidak normal.

Walau bagaimanapun, petai didapati mempunyai keupayaan yang rendah untuk memecahkan darah beku dan oleh itu ia tidak mempunyai aktiviti fibrinolitik yang ketara.

Petai Membantu Menurunkan Paras Gula Dalam Darah

Penyelidikan tentang kesan hipoglisemik dari petai bermula pada awal 1990-an dan ia telah menunjukkan hasil yang menjanjikan dalam kedua-dua eksperimen in vivo dan in vitro. Pelbagai ekstrak mentah daripada buah dan biji tumbuhan telah diuji untuk mengetahui aktiviti hipoglisemiknya. [14] 

Ekstrak daripada biji dan pod kosong petai didapati dapat mengurangkan paras gula dalam darah pada tikus yang menghidap diabetes.

Sebatian aktif yang bertanggungjawab untuk kesan ini ialah β-sitosterol dan stigmasterol dalam benih, dan stigmast-4-en-3-satu dalam pod kosong. Sebatian ini bertindak bersama-sama dalam menurunkan paras gula dalam darah.

Walau bagaimanapun, ia belum diketahui bagaimana ia berfungsi dalam badan untuk mencapai kesan ini. [15]

Walau bagaimanapun, sama ada sebatian tulen petai mempunyai mekanisme hipoglisemik terhadap kesan ke atas pelepasan insulin atau penyerapan glukosa dari usus tidak dijelaskan dalam kajian ini.

Keupayaan petai untuk menurunkan paras gula dalam darah juga diuji dengan menggunakan eksperimen makmal yang mengukur aktiviti enzim yang dikenali sebagai α-amilase dan α-glucosidase. Enzim ini terlibat dalam memecahkan karbohidrat kepada gula dan menyerapnya ke dalam usus. [16]

Rumusan 

Penyelidikan telah menunjukkan bahawa ekstrak dari biji dan pod kosong petai telah menurunkan paras gula darah pada tikus diabetes, dan ia itu juga mempunyai keupayaan dalam menghalang penyerapan karbohidrat dan meningkatkan pelepasan insulin.

Kesimpulan

Petai merupakan sumber makanan semulajadi yang kaya dengan nutrien seperti protein, karbohidrat, mineral, dan tiamin. Ia juga mengandungi antioksidan yang melindungi sel daripada kerosakan dan mungkin mempunyai kesan anti-kanser serta menggalakkan aktiviti antimutagenik dan antitumor.  

Penyelidikan mendapati bahawa pengambilan petai dalam sebahagian diet seimbang anda mungkin dapat memberikan kesan yang baik terhadap kesihatan anda tetapi kajian lanjut diperlukan untuk memahami kesan dan potensi kebaikannya secara lebih mendalam. 

Soalan Lazim Mengenai Petai

Rujukan/ Reference

1. Taungbodhitham AK. Thiamin content and activity of antithiamin factor in vegetables of southern Thailand. Food Chemistry. 1995;52(3):285–288. [Google Scholar]
2. Chen YF, Ching C, Wu TS, Wu CR, Hsieh WT, Tsai HY. Balanophora spicata and lupeol acetate possess antinociceptive and anti-inflammatory activities in vivo and in vitro . Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 2012;2012:20 pages.371273 [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
3. Susilo R, Gmelin R. Precursor of cyclic polysulphides in seeds of Parkia speciosa . Zeitschrift für Naturforschung. 1982;37:584–586. [Google Scholar]
4. Norsidah KZ, Asmadi AY, Azizi A, Faizah O, Kamisah Y. Palm tocotrienol-rich fraction reduced plasma homocysteine and heart oxidative stress in rats fed with a high-methionine diet. Journal of Physiology and Biochemistry. 2012 [PubMed] [Google Scholar]
5. Yusof Kamisah, Japar Sidik Fadhlullah Zuhair, Abdul Hamid Juliana, Kamsiah Jaarin, Parkia speciosa empty pod prevents hypertension and cardiac damage in rats given N(G)-nitro-l-arginine methyl ester, Biomedicine Pharmacotherapy,Volume 96,2017,Pages 291-298,ISSN 
6. Aisha AFA, Abu-Salah KM, Alrokayan SA, Ismail Z, Abdul Majid AMS. Evaluation of antiangiogenic and antoxidant properties of Parkia speciosa Hassk extracts. Pakistan Journal of Pharmaceutical Sciences. 2012;25(1):7–14. [PubMed] [Google Scholar]
7. Schertz KF, Boyd WC, Jurgelsky W, Cabanillas E. Seed extracts with agglutinating activity for human blood. Economic Botany. 1958;14(3):232–240. [Google Scholar]
8. Lee S-H, Lillehoj HS, Heckert RA, et al. Immune enhancing properties of safflower leaf (Carthamus tinctorius) on chicken lymphocytes and macrophages. Journal of Poultry Science. 2008;45(2):147–151. [Google Scholar]
9. Mohd Fahami NA, Ibrahim IA, Kamisah Y, Mohd Ismail N. Palm vitamin E reduces catecholamines, xanthine oxidase activity and gastric lesions in rats exposed to water-immersion restraint stress. BMC Gastroenterology. 2012;12, article 54 [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
10. Kamisah Y, Norhayati MY, Zakri B, Asmadi AY. The effects of palmvitee on δ-aminolevulinic acid-induced hyperbilirubinaemia in suckling rats. Archives of Medical Science. 2009;5(3):329–334. [Google Scholar]
11. Azliza MA, Ong HC, Vikineswary S, Noorlidah A, Haron NW. Ethno-medicinal resources used by the Temuan in Ulu Kuang Village. Ethno Medicine. 2012;6(1):17–22. [Google Scholar]
12. Hong JH, Manochai B, Trakoontivakorn G, Thalang VN. Fibrinolytic activity of Thai indigenous vegetables. Kasetsart Journal. 2004;38:241–246. [Google Scholar]
13. Liliwirianis N, Musa NLW, Zain WZWM, Kassim J, Karim SA. Premilinary studies on phytochemical screening of ulam and fruit from malaysia. E-Journal of Chemistry. 2011;8(1):S285–S288. [Google Scholar]
14. Jamaluddin F, Mohamed S, Lajis Md. N. Hypoglycaemic effect of stigmast-4-en-3 one, from Parkia speciosa empty pods. Food Chemistry. 1995;54(1):9–13. [Google Scholar]
15. Williamson G. Possible effects of dietary polyphenols on sugar absorption and digestion. Molecular Nutrition and Food Research. 2013;57(1):48–57. [PubMed] [Google Scholar]
16. Chiasson J-L, Josse RG, Gomis R, Hanefeld M, Karasik A, Laakso M. Acarbose for prevention of type 2 diabetes mellitus: the STOP-NIDDM randomised trial. Lancet. 2002;359(9323):2072–2077. [PubMed] [Google Scholar]